ფიორდებში ვიკინგებივით ცურვას მოულოდნელი აღმოჩენები მოაქვს

გრირ ჯარეტმა ნორვეგიის სანაპიროზე ვიკინგების მიერ გამოყენებული ოთხი შესაძლო მცირე პორტი, ანუ „ნავსაყუდელი“, აღმოაჩინა.

თუ გსურთ, მეტი გაიგოთ, თუ როგორ და სად ცურავდნენ ვიკინგები, ამის მისაღწევად პრაქტიკული, ხელშესახები მიდგომაა, თავად გაიაროთ ეს გზა ფიორდებში ნავების რეპლიკებით. გრირ ჯარეტმა, შვედეთის ლუნდის უნივერსიტეტის არქეოლოგმა, ბოლო სამი წელი სწორედ ამაში გაატარა და 5,000 კილომეტრზე მეტი გაცურა ვიკინგების ცნობილი სავაჭრო მარშრუტების გასწვრივ, ღია, კლინკერული ნავებით, რომლებიც ვიკინგების მიერ გამოყენებულის მსგავსი იყო.

ჯარეტმა არა მხოლოდ ბევრი რამ ისწავლა თავად ნავების შესახებ, არამედ მან ასევე აღმოაჩინა ოთხი შესაძლო ნავსაყუდელი ნორვეგიის სანაპიროზე. ეს, შესაძლოა, დეცენტრალიზებული ქსელის ნაწილი ყოფილიყო, რომელიც იმ პერიოდში ვაჭრობასა და მგზავრობაში გადამწყვეტ როლს ასრულებდა.

ეს უახლესი ინტრიგული აღმოჩენაა, რომელიც ექსპერიმენტული არქეოლოგიის მზარდმა სფერომ გახადა შესაძლებელი. ექსპერიმენტული არქეოლოგები, მაგალითად, აგებენ პალეოლითის ხანის ცულების საკუთარ ვერსიებს, ცდილობენ, ნეანდერტალელებივით მოამზადონ საჭმელი ან თუნდაც, როგორც ერთმა მკვლევარმა გააკეთა, საკუთარი გაყინული ფეკალიებისგან ამზადებენ დანებს, რათა ანთროპოლოგიური ლეგენდა შეამოწმონ (არ იმუშავა, მაგრამ იგ-ნობელის პრემია კი დაიმსახურა).

უსაფრთხო ნავსადგურის ძიებაში

ვიკინგების შესწავლისას ექსპერიმენტული არქეოლოგიის მიდგომა ლოგიკურია, თანამედროვე წერილობითი წყაროების სიმწირის გათვალისწინებით. „ჩვენ ძალიან მცირე ინფორმაცია გვაქვს ამ წერტილებს შორის მოგზაურობების შესახებ,“ — განუცხადა ჯარეტმა Ars-ს.

ჯარეტმა და მისმა ეკიპაჟმა სატესტო მოგზაურობებისთვის ოთხი-ხუთი სხვადასხვა ნავის რეპლიკა გამოიყენეს.

„გრძელ მოგზაურობებში ვმუშაობდით ოთხსაათიანი მორიგეობით,“ — ამბობს ჯარეტმა. „ეს საკმარისად გრძელია, რომ დასვენების დროს ცოტა წაგეძინოს, მაგრამ ასევე საკმარისად მოკლეა, რომ ძალიან, ძალიან არ შეგცივდეს... პინგვინებს ვგავდით. ნებისმიერ დროს მატყლის ექვსი ფენა გვეცვა და სითბოსთვის ერთად ჩახუტებულებს გვეძინა.“

იყო რთული მომენტებიც, მაგალითად, როდესაც ანძის დგარი, რომელსაც მთავარი აფრა ეჭირა, გადატყდა, რამაც ეკიპაჟი აიძულა, იალქნის დასაჭერად ორი ნიჩაბი ერთად გადაებათ. ნავის შეკეთებას რამდენიმე დღე დასჭირდა. მათ არ ჰყავდათ უსაფრთხოების ნავი, რომელიც გაჰყვებოდა, არც ძრავა, თუმცა ჰქონდათ სამაშველო ტივი, რომელიც, საბედნიეროდ, არ გამოუყენებიათ.

თავისი საზღვაო გამოცდების საფუძველზე, ჯარეტს მიაჩნია, რომ ვიკინგებს არ სჭირდებოდათ სანავიგაციო ინსტრუმენტები, როგორიცაა რუკები, კომპასი ან სექსტანტი და ეყრდნობოდნენ იმას, რასაც ის „მენტალურ რუკებს“ უწოდებს — მეზღვაურების მეხსიერებასა და თაობიდან თაობაზე ზეპირად გადაცემულ გამოცდილებას.

„ადამიანები ნავით სკანდინავიის დასავლეთ სანაპიროს გასწვრივ ძალიან, ძალიან დიდი ხნის განმავლობაში მოძრაობდნენ, სავარაუდოდ, გვიანი ნეოლითიდან, თუ უფრო ადრე არა — ვიკინგების ხანამდე ათასობით წლით ადრე,“ — ამბობს ჯარეტმა. „თუ 3,000 წელს ატარებ სანაპიროს გასწვრივ მოგზაურობაში, რომლის გამოყენებაც ნავიგაციისთვის ყოველთვის შეგიძლია, მაშინ ინსტრუმენტების შემუშავება არასაჭიროა.“

ფიორდებისკენ ლტოლვა

შემდეგი ნაბიჯი ჯარეტისა და სხვა არქეოლოგებისთვის მისი ჰიპოთეზის დასამტკიცებლად მტკიცებულებების მოძიებაა. „ამ ადგილების უმეტესობა არასდროს გათხრილა,“ — ამბობს ჯარეტმა. „მე ძალიან ვარ დარწმუნებული, რომ ამ ადგილებში წყალქვეშ შემონახული ნავმისადგომები და მისაბმელი ბოძებია. მთელი ეს ორგანული მასალა წყალქვეშ ბევრად უკეთესად ინახება, ვიდრე ხმელეთზე.“

„როგორც კი მაგიდას შორდები და ნავზე ადიხარ, სრულიად განსხვავებული კითხვების დასმას იწყებ,“ — ამბობს ჯარეტმა. „ვფიქრობ, ამის გაკეთება აუცილებელია, რადგან ახლებურად იწყებ ფიქრს. რაც შეეხება თავად შედეგებს, ნავები უკიდურესად ზღვაოსნობისთვის ვარგისი აღმოჩნდა. როდესაც მათში პირველად ჯდები, ასე არ ფიქრობ, რადგან ისინი ძალიან, ძალიან მსუბუქია. ისინი ძალიან მყიფედ იგრძნობა და წყალში ძალიან დაბლა ზის... მაგრამ რადგან ისინი ასე მოქნილები არიან, სინამდვილეში, ძალიან სტაბილურები არიან, დიდ ტალღებშიც კი.“

თანამედროვე ნავებისგან კიდევ ერთი დიდი განსხვავება, როგორც ჯარეტმა აღმოაჩინა, ის არის, რომ ვიკინგების ტრადიციული ხომალდით მარტო ცურვა არ შეგიძლია. „ეს კოლაბორაციული ძალისხმევა უნდა იყოს... ასე რომ, ეკიპაჟის ერთად განვითარებამ და არა მხოლოდ უნარების, არამედ ჩვენ შორის ნდობის მოპოვებამ ნიშნავდა, რომ 2024 წელს ისეთ რამეებს ვაკეთებდით, რაც რამდენიმე წლით ადრე სრულიად გიჟურად გვეჩვენებოდა. ვერც კი წარმომიდგენია, როგორია ეს, როდესაც ვიკინგ მეზღვაურთა მთელი სიცოცხლე 30 წლის განმავლობაში ერთად მუშაობს. ეს სოციალური კავშირების შექმნის წარმოუდგენელი გზა უნდა იყოს.“

ITNEWS-ის მეგობარი ვებ-გვერდია ITJOBS.GE. ITJOBS.GE-ზე ორგანიზაციებს და ფიზიკურ პირებს, აქვთ საშუალება განათავსონ როგორც ვაკანსები, ტრენინგები და ივენთები ასევე კონკრეტული Tech დავალებები, რისთვისაც ეძებენ დეველოპერებს, დიზაინერებს, სეო სპეციალისტებს და ა.შ. ITJOBS.GE - იპოვე დასაქმების საუკეთესო შესაძლებლობები ან გამოაქვეყნე ვაკანსია / დავალება და მიაწვდინე ხმა სასურველ აუდიტორიას.