„დარიშხანის სიცოცხლე“: რატომ გააუქმა Science-მა სკანდალური კვლევა 15 წლის შემდეგ?

სამეცნიერო დებატებისა და დაგვიანებული გადაწყვეტილების დეტალები.

2010 წლის დეკემბერში, NASA-ს ასტრობიოლოგიის სტიპენდიატის ხელმძღვანელობით ჩატარებულმა კვლევამ განაცხადა, რომ კალიფორნიის მარილიან, ტუტე ტბაში უცხოპლანეტელის მსგავსი მიკრობი აღმოაჩინა. ეს უჩვეულო ბაქტერია, გავრცელებული ინფორმაციით, ფოსფორის ნაცვლად, რომელიც დედამიწაზე სიცოცხლისთვის აუცილებლად ითვლებოდა, ტოქსიკური ელემენტის, დარიშხანის, გამოყენებით ხარობდა. კვლევის თანახმად, ის დნმ-ის ხერხემალშიც კი ფოსფორის ნაცვლად დარიშხანს აერთიანებდა.

სიმართლის შემთხვევაში, ეს მტკიცებულებები რევოლუციური იქნებოდა. NASA-ს პრესსამსახურმაც ხელი შეუწყო პოტენციური მნიშვნელობის გაზვიადებას. სააგენტო აცხადებდა, რომ აღმოჩენა „ბიოლოგიის სახელმძღვანელოების გადაწერას მოითხოვდა“ და „გავლენას მოახდენდა არამიწიერი სიცოცხლის მტკიცებულებების ძიებაზე“.

მწვავე რეაქცია

თუმცა, ამ გახმაურებული დებიუტისთანავე, სხვა მეცნიერებმა კვლევაში სწრაფად აღმოაჩინეს ხარვეზები და პრობლემები. როდესაც კვლევა საბოლოოდ 2011 წლის 3 ივნისს, ჟურნალ Science-ის ბეჭდურ ნომერში გამოჩნდა, მას თან ახლდა რვა „ტექნიკური კომენტარი“, რომლებიც კვლევის მტკიცებულებებს ანადგურებდა.

• ქიმიკოსებმა აღნიშნეს, რომ თუ ბაქტერიის დნმ-ში ფოსფორის ნაცვლად ნამდვილად დარიშხანი იქნებოდა, გენეტიკური მასალა წყალთან შეხებისას ერთ წამზე ნაკლებ დროში დაიშლებოდა.

• მიკრობიოლოგებმა აღნიშნეს, რომ ბაქტერია — GFAJ-1 — იზრდებოდა დარიშხანით მდიდარ მკვებავ არეში, რომელიც საკმარისი რაოდენობით ფოსფატურ დაბინძურებას შეიცავდა ჩვეულებრივი მიწიერი სიცოცხლის შესანარჩუნებლად.

• კრიტიკოსებმა ასევე აღნიშნეს, რომ ავტორებმა ბაქტერიის დნმ-ის შემადგენლობის შეფასებამდე ის სათანადოდ არ გაასუფთავეს, ამიტომ გენეტიკურ მასალასთან დარიშხანის აღმოჩენა, შესაძლოა, უბრალოდ დაბინძურება ყოფილიყო.

2012 წელს Science-მა გამოაქვეყნა ორი კვლევა, რომლებმაც უარყვეს მტკიცება, რომ GFAJ-1 დარიშხანის ატომებს თავის დნმ-ში აერთიანებდა. სხვა მეცნიერებმა დაასკვნეს, რომ ის დარიშხანისადმი ტოლერანტული ექსტრემოფილია, მაგრამ არა სიცოცხლის ფუნდამენტურად განსხვავებული ფორმა.

გაუქმება

ახლა კი, 2025 წელს, ის კვლავ დავის საგანი გახდა; გასულ ხუთშაბათს, Science-მა გამოაცხადა, რომ ის ამ კვლევას აუქმებს.

ზოგიერთი კრიტიკოსი, როგორიცაა როზმარი რედფილდი, ამ ნაბიჯს მიესალმა. სხვებმა კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენეს დრო, აღნიშნეს რა, რომ 15 წელი გავიდა, მაგრამ The New York Times-ის მიერ კვლევის ავტორის, ფელისა ვოლფ-საიმონის, პროფილის გამოქვეყნებიდან მხოლოდ რამდენიმე თვე იყო გასული. ამასობაში, ვოლფ-საიმონი და მისი თანაავტორების უმეტესობა აგრძელებენ ორიგინალური ნაშრომის დაცვას და გაუქმებას აპროტესტებენ.

ხუთშაბათს, ბლოგპოსტში, Science-ის აღმასრულებელმა რედაქტორმა, ვალდა ვინსონმა, და მთავარმა რედაქტორმა, ჰოლდენ თორპმა, გაუქმება იმით ახსნეს, რომ Science-ის კრიტერიუმები 2010 წლის შემდეგ შეიცვალა. მაშინ ის მხოლოდ თაღლითობის შემთხვევებისთვის იყო განკუთვნილი, ახლა კი სერიოზულ ხარვეზებსაც შეიძლება მოიცავდეს.

„Science-ს მიაჩნია, რომ ნაშრომის მთავარი დასკვნა ხარვეზიან მონაცემებს ეფუძნება“, და ამიტომ ის უნდა გაუქმდეს, — დაწერეს მათ, თან ხაზგასმით აღნიშნეს, რომ ავტორების მხრიდან თაღლითობის ვარაუდი არ არსებობს.

კალიფორნიის უნივერსიტეტის ევოლუციური ბიოლოგი, ჯონათან აიზენი, ამ ნაბიჯს აკრიტიკებს. მან Science-ის საინფორმაციო გუნდს განუცხადა, რომ საკამათო კვლევების განხილვა სამეცნიერო ლიტერატურაში უნდა მიმდინარეობდეს და არა რედაქტორების სუბიექტურ გადაწყვეტილებებს ეფუძნებოდეს.

ITNEWS-ის მეგობარი ვებ-გვერდია ITJOBS.GE. ITJOBS.GE-ზე ორგანიზაციებს და ფიზიკურ პირებს, აქვთ საშუალება განათავსონ როგორც ვაკანსები, ტრენინგები და ივენთები ასევე კონკრეტული Tech დავალებები, რისთვისაც ეძებენ დეველოპერებს, დიზაინერებს, სეო სპეციალისტებს და ა.შ. ITJOBS.GE - იპოვე დასაქმების საუკეთესო შესაძლებლობები ან გამოაქვეყნე ვაკანსია / დავალება და მიაწვდინე ხმა სასურველ აუდიტორიას.