კანონმდებლებს სურთ, რომ NASA-ს SLS რაკეტას უფრო იაფი ზედა საფეხური ჰქონდეს

გასაკვირი არ არის, რომ კონგრესი ეწინააღმდეგება ტრამპის ადმინისტრაციის წინადადებას, გააუქმოს Space Launch System — გიგანტური რაკეტა, რომელიც NASA-მ ასტრონავტების მთვარეზე დასაბრუნებლად შექმნა.

კონგრესის ორივე პალატაში წარდგენილი საფინანსო კანონპროექტები უარყოფს თეთრი სახლის გეგმას, შეწყვიტოს SLS რაკეტის პროგრამა კიდევ ორი გაშვების შემდეგ. თუმცა, წარმომადგენელთა პალატის ასიგნებების კომიტეტის მიერ ახლახან გამოქვეყნებული ბიუჯეტის პროექტის ტექსტი მიუთითებს, რომ ისინი მზად არიან, პროგრამაში გარკვეული მნიშვნელოვანი ცვლილებები შეიტანონ.

შემდეგი SLS ფრენა, სახელწოდებით Artemis II, მომავალი წლის დასაწყისშია დაგეგმილი და ოთხი ასტრონავტისგან შემდგარ ეკიპაჟს მთვარის გარშემო შემოატარებს. რამდენიმე წლის შემდეგ მას Artemis III მოჰყვება, რომლის მიზანიც მთვარის სამხრეთ პოლუსზე ეკიპაჟის დასმა იქნება.

Artemis III-ის შემდეგ, ტრამპის ადმინისტრაციის ოფიციალური პოლიტიკა SLS პროგრამის, მასთან ერთად კი Orion-ის ეკიპაჟის კაფსულისა და Gateway-ს — მთვარის ორბიტაზე განსათავსებელი მინი-კოსმოსური სადგურის — გაუქმებას ითვალისწინებს. ამის ნაცვლად, NASA ასტრონავტების გადასაყვანად კომერციულ გაშვებებსა და ხომალდებს გამოიყენებდა, თავად კი გრძელვადიან პერსპექტივაში მარსზე ფოკუსირდებოდა.

პრობლემა ზედა საფეხურში

წარმომადგენელთა პალატისა და სენატის კანონპროექტები SLS-ს, Orion-სა და Gateway-ს ინარჩუნებს. თუმცა, NASA-ს ბიუჯეტის პალატის ვერსიაში არის საინტერესო პუნქტი, რომელიც NASA-ს ავალებს, გამოიკვლიოს SLS-ის ახალი ზედა საფეხურის უფრო იაფი და სწრაფი ვარიანტები.

NASA-მ Boeing-ს, რომელიც SLS-ის ძირითად საფეხურებსაც აშენებს, დაავალა Exploration Upper Stage (EUS)-ის შემუშავება Artemis IV მისიისთვის. ამ ახალ ზედა საფეხურს უფრო დიდი საწვავის ავზები და ოთხი ძრავა ექნებოდა.

თუმცა, წარმომადგენელთა პალატის 2026 წლის ფისკალური წლის ბიუჯეტის ვერსია EUS-ის გრძელვადიან მომავალს კითხვის ნიშნის ქვეშ აყენებს. კანონმდებლები NASA-ს ავალებენ, „შეაფასოს EUS-ის ამჟამინდელი დიზაინის ალტერნატივები“ განვითარებისა და წარმოების ხარჯების შემცირებისა და გრაფიკის დამოკლების მიზნით.

SLS რაკეტა ძვირია — სავარაუდოდ, თითო გაშვება სულ მცირე 2.5 მილიარდი დოლარი ჯდება, Orion-ის ხომალდისა და სახმელეთო სისტემების ხარჯების ჩაუთვლელად. NASA-ს გენერალური ინსპექტორის თქმით, Artemis-ის მისიის სრული ღირებულება 4 მილიარდ დოლარს აჭარბებს.

EUS-იც ასევე ძვირადღირებული წამოწყებაა. გასულ წელს, NASA-ს გენერალურმა ინსპექტორმა განაცხადა, რომ ახალი ზედა საფეხურის განვითარების ხარჯები 962 მილიონი დოლარიდან 2.8 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა, Boeing-ის ხელმძღვანელობით მიმდინარე პროექტი კი ექვს წელზე მეტით დაგვიანდა.

შესაძლო ალტერნატივები

NASA ვერ დაუბრუნდება დროებით ზედა საფეხურს, რომელიც United Launch Alliance-ის (ULA) უკვე პენსიაზე გასულ Delta IV Heavy რაკეტაზე იყო დაფუძნებული, რადგან ULA-მ Delta-ს საწარმოო ხაზი დახურა.

რაც ULA-ს აქვს, არის ახალი, მაღალი ენერგიის ზედა საფეხური, სახელად Centaur V. ეს საფეხური ULA-ს ახალი, Vulcan რაკეტისთვისაა განკუთვნილი და EUS-ზე ნაკლებად მძლავრია, მაგრამ ზომით არსებულ ზედა საფეხურთან ბევრად ახლოსაა.

კიდევ ერთი ვარიანტია Blue Origin-ის New Glenn რაკეტის ზედა საფეხური, მაგრამ მისი SLS-თან მორგება უფრო რთული იქნებოდა, ძირითადად, მისი 7-მეტრიანი დიამეტრის გამო.

ბიუჯეტის პროცესი

წარმომადგენელთა პალატის ბიუჯეტის პროექტში SLS-ისთვის 2.5 მილიარდი დოლარია გათვალისწინებული, რაც ტრამპის ადმინისტრაციის მოთხოვნაზე 500 მილიონი დოლარით მეტია. ბიუჯეტი გააგრძელებს EUS-ის განვითარებას, სანამ NASA ალტერნატივების ექვსთვიან კვლევას დაასრულებს.

კონგრესმა ფედერალური ასიგნებების კანონპროექტები 1 ოქტომბრამდე უნდა მიიღოს, როდესაც მიმდინარე ფისკალური წლის დაფინანსება ამოიწურება. კანონმდებლები ვაშინგტონში სექტემბრის დასაწყისში შეიკრიბებიან 2026 წლის ფისკალური წლის ბიუჯეტზე მუშაობის დასასრულებლად.

ITNEWS-ის მეგობარი ვებ-გვერდია ITJOBS.GE. ITJOBS.GE-ზე ორგანიზაციებს და ფიზიკურ პირებს, აქვთ საშუალება განათავსონ როგორც ვაკანსები, ტრენინგები და ივენთები ასევე კონკრეტული Tech დავალებები, რისთვისაც ეძებენ დეველოპერებს, დიზაინერებს, სეო სპეციალისტებს და ა.შ. ITJOBS.GE - იპოვე დასაქმების საუკეთესო შესაძლებლობები ან გამოაქვეყნე ვაკანსია / დავალება და მიაწვდინე ხმა სასურველ აუდიტორიას.