აგროვოლტაიკა: როგორ ეხმარება მზის პანელები და მოსავალი ერთმანეთს ცხელ კლიმატში

მზის პანელების მასივებს შეუძლია მოსავალი მზისგან დაიცვას, მცენარეებიდან აორთქლებული სინოტივე კი პანელებს აგრილებს და მათ პროდუქტიულობას ზრდის. 

„ჩვენ პალმის ზომის რეჰანის ფოთლები მივიღეთ“, — თქვა არიზონის უნივერსიტეტის მკვლევარმა Greg Barron-Gafford-მა, როდესაც აღწერდა იმ სარგებელს, რომელიც მან და მისმა გუნდმა ტუსონის უდაბნოში მზის პანელების ქვეშ ფერმერობისას ნახეს. 

12 წლის განმავლობაში, Barron-Gafford-ი იკვლევს აგროვოლტაიკას — მზის პანელების მასივების ინტეგრაციას მოქმედ სასოფლო-სამეურნეო მიწაზე. ეს პრაქტიკა გულისხმობს მოსავლის ან სხვა მცენარეულობის მოყვანას მზის პანელების ქვეშ. 

Barron-Gafford-ის მსგავსი მკვლევრები ფიქრობენ, რომ უნახშირბადო ელექტროენერგიის გამომუშავების გარდა, აგროვოლტაიკას შეუძლია იმედის სხივი შესთავაზოს სოფლის მეურნეობას სულ უფრო ცხელ და მშრალ სამხრეთ-დასავლეთში, რადგან აღმოჩნდა, რომ ამ სისტემების მიერ შექმნილი ჩრდილი ამცირებს სარწყავი წყლის საჭიროებას და იცავს მოსავალს სითბური სტრესისგან. მეტიც, მზის პანელების ქვეშ მცენარეების ზრდის გამაგრილებელი ეფექტი რეალურად აუმჯობესებს თავად პანელების მუშაობას. მაგრამ გამოწვევები რჩება, მათ შორის, ზოგიერთი ფერმერის დამოკიდებულება ამ პრაქტიკის მიმართ და დაფინანსების სირთულეები. 

კლიმატური დილემის დაძლევა 

მიუხედავად იმისა, რომ განახლებადი ელექტროენერგია ერთ-ერთი ყველაზე ხშირად დასახელებული ენერგეტიკული გადაწყვეტაა, თავად კლიმატის დათბობა ართულებს მზის პანელების მუშაობას. პანელებისთვის ოპტიმალური სამუშაო ტემპერატურა დაახლოებით 24°C-ია. ამის ზემოთ, ნებისმიერი ტემპერატურის მატება ამცირებს ფოტოელემენტების ეფექტიანობას. თუმცა, მზის პანელების ქვეშ მცენარეების დარგვას შეუძლია მათი გაგრილება. ერთ-ერთ ექსპერიმენტში, Barron-Gafford-ის გუნდმა აღმოაჩინა, რომ ქინძის, პომიდვრისა და წიწაკის მოყვანამ მზის პანელების ქვეშ, მათი ზედაპირის ტემპერატურა დაახლოებით 10°C-ით შეამცირა. ეს იმიტომ ხდება, რომ მცენარეები სუნთქვის პროცესში ჰაერში სინოტივეს გამოყოფენ. 

ჩრდილის სარგებელი 

მიუხედავად იმისა, რომ Barron-Gafford-ს თავიდან დასცინოდნენ, როდესაც მზის პანელების ჩრდილში მოსავლის მოყვანის იდეა პირველად წამოაყენა, ეს დამატებითი მზისგან დამცავი ფარი რეალურად ეხმარება მათ უკეთესად ზრდაში. 

„ბევრს არ ესმის, რომ კოლორადოსა და დასავლეთის დიდ ნაწილში, მცენარეების უმეტესობა ზედმეტად ბევრ მზის სხივს იღებს“, — თქვა Byron Kominek-მა, Jack’s Solar Garden-ის მფლობელმა, რომელმაც აგროვოლტაიკის დანერგვა 2020 წელს დაიწყო. „გარკვეული ჩრდილის ქონა მათთვის სარგებლის მომტანია.“ 

Meg Caley, არაკომერციული ორგანიზაცია Sprout City Farms-დან, რომელიც Jack’s Solar Garden-ში ფერმერულ სამუშაოებში ეხმარება, ამბობს, რომ მათ შეძლეს „ტორსის ზომის“ შვეიცარიული მანგოლდის (Swiss chard) მოყვანა. მისი თქმით, ჩრდილი ბოსტნეულის გემოს აუმჯობესებს. „როდესაც მცენარეები სტრესის ქვეშ არიან, მათ უფრო მწარე გემო შეიძლება ჰქონდეთ“, — განმარტა მან. „ამიტომ, რუკოლა, რომელსაც ჩვენ ვზრდით, არც ისე მწარეა. ის უფრო ტკბილია. ისპანახიც უფრო ტკბილია.“ იგივეს ხედავს Barron-Gafford-ი და მისი გუნდი არიზონაში, სადაც ისინი სხვადასხვა პროდუქტს ზრდიან. ჩრდილის წყალობით, ზოგიერთი მოსავალი გიგანტურ ზომებს აღწევს. 

„ჩვენ გავზარდეთ ბავშვის ზომის ბოკ-ჩოი (ჩინური კომბოსტო)“, — თქვა Barron-Gafford-მა. ამ ჩრდილს გვალვით დაზარალებულ სამხრეთ-დასავლეთში კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი სარგებელი მოაქვს — მოსავლისთვის წყლის დაბალი მოთხოვნილება. იმის გამო, რომ მიწას ნაკლები პირდაპირი მზის სხივი ხვდება, აორთქლების სიჩქარე მცირდება, რაც ნიშნავს, რომ წყალი ნიადაგში მორწყვის შემდეგ უფრო დიდხანს რჩება. „უმეტეს შემთხვევაში, ჩვენ შევძელით ჩვენი სარწყავი წყლის რაოდენობის განახევრებაზე მეტად შემცირება“, — ამბობს Barron-Gafford-ი. 

გამოწვევები და მომავალი 

აგროვოლტაიკის სარგებლის მიუხედავად, მზის პანელების მასივის შეძენის საწყისი ღირებულება ფერმერებისთვის ბარიერად რჩება. ასევე არსებობს სხვა გამოწვევებიც. მაგალითად, Caley ამბობს, რომ მზის პანელების გარშემო ფერმერობა „დაბრკოლებების კურსზე“ მუშაობას ჰგავს. 

ფერმერების ნაწილი ასევე სკეპტიკურად უყურებს მზის ენერგიას და შიშობს, რომ აგროვოლტაიკამ შეიძლება სამუშაო სასოფლო-სამეურნეო მიწები გამოუსადეგარი გახადოს ან ნიადაგი დააზიანოს. ზოგიერთი ფერმერი ასევე შიშობს, რომ მზის პანელებმა შეიძლება მეტალები მიწაში გაჟონოს და მათი მოსავალი დააბინძუროს. მაგრამ აგროვოლტაიკის მომხრეები ამბობენ, რომ ეს პრაქტიკა რეალურად აუმჯობესებს ნიადაგის ჯანმრთელობას ეროზიის შემცირებით, ორგანული ნივთიერებების რაოდენობის გაზრდით და ნიადაგის ბიოლოგიის გაძლიერებით უფრო გრილ და ტენიან პირობებში. 

მიუხედავად იმისა, რომ Caley-ს ესმის ფერმერების შეშფოთება, ის აგროვოლტაიკას განიხილავს, როგორც გზას, შეინარჩუნონ სასოფლო-სამეურნეო მიწა წარმოებაში და ამავდროულად, ისარგებლონ მზის ელექტროენერგიით. „ბევრ საზოგადოებაში დაძაბულობა, როგორც ჩანს, იმაში მდგომარეობს, რომ ხალხს არ სურს, ნახოს, როგორ გამოდის სასოფლო-სამეურნეო მიწა წარმოებიდან მზის ფერმის ასაშენებლად“, — თქვა მან. „იდეა კი ისაა, რომ ჩვენ არ გვიწევს არჩევანის გაკეთება. ჩვენ შეგვიძლია ორივე გვქონდეს.“ 

Kominek-ი მოუწოდებს ხალხს, წარმოიდგინონ, როგორი იქნება ჩვენი ლანდშაფტები და კლიმატი მომდევნო 20-30 წელიწადში და დასძენს, რომ მის მხარეში, კოლორადოში, მხოლოდ დათბობა და გამოშრობაა მოსალოდნელი, რაც აგროვოლტაიკას ჭკვიანურ გადაწყვეტად აქცევს. 

ITNEWS-ის მეგობარი ვებ-გვერდია ITJOBS.GE. ITJOBS.GE-ზე ორგანიზაციებს და ფიზიკურ პირებს, აქვთ უფლება განათავსონ როგორც ვაკანსიები, ტრენინგები და ივენთები ასევე კონკრეტული Tech დავალებები, რისთვისაც ეძებენ დეველოპერებს, დიზაინერებს, სეო სპეციალისტებს და ა.შ. ITJOBS.GE - იპოვე დასაქმების საუკეთესო შესაძლებლობები ან გამოაქვეყნე ვაკანსია / დავალება და მიაწვდინე ხმა სასურველ აუდიტორიას.