მარსის ახალი კლიმატური მოდელი უპირატესად ცივ და მკაცრ გარემოს გვიჩვენებს

Curiosity-ის მონაცემებზე აგებული მოდელი ვარაუდობს, რომ სველი პერიოდები იშვიათი იყო. 

როვერი Curiosity მარსზე ყველაზე დიდ დანალექი ქანების მასივზე, შარპის მთაზე გაგზავნეს. გზად მან შეაგროვა ნიმუშები, რომლებიც მიუთითებდა, რომ მარსის ატმოსფეროში ნახშირორჟანგის ნაწილი, შესაძლოა, დანალექ ქანებში ყოფილიყო შებოჭილი, ისევე, როგორც ეს დედამიწაზე კირქვის შემთხვევაში ხდება. ეს პროცესი ატმოსფეროდან ნახშირორჟანგს გამოდევნიდა, რაც პლანეტის გამათბობელ სათბურის ეფექტს შეამცირებდა. 

ამ აღმოჩენებზე დაყრდნობით, მეცნიერთა ჯგუფმა, კალგარის უნივერსიტეტის მკვლევრის, Benjamin Tutolo-ს ხელმძღვანელობით, დაასკვნა, რომ მარსს ჰქონდა ნახშირბადის ციკლი, რომელსაც შეეძლო მის ზედაპირზე თხევადი წყლის არსებობის ახსნა. ახლა კი, ჩიკაგოს უნივერსიტეტის პლანეტარული მეცნიერების პროფესორის, Edwin Kite-ის, ხელმძღვანელობით, შეიქმნა მარსის პირველი კლიმატური მოდელი, რომელიც ამ ახალ შედეგებს ითვალისწინებს. მოდელმა ასევე გაითვალისწინა მარსის ტოპოგრაფია, მზის ნათობა, უახლესი ორბიტალური მონაცემები და მრავალი სხვა ფაქტორი, რათა ეწინასწარმეტყველა, როგორ ვითარდებოდა მარსის პირობები და ლანდშაფტი 3.5 მილიარდი წლის განმავლობაში. 

მათი შედეგები ნიშნავს, რომ ნებისმიერ მარსიანულ სიცოცხლეს ძალიან მძიმე პირობებში მოუწევდა ყოფნა. 

მარსის ზღვები 

Kite-ის გუნდის მიერ შექმნილი მოდელი უნიკალური იყო იმით, რომ მან მარსის ლანდშაფტისა და კლიმატის ევოლუცია უკიდურესად დიდი ხნის განმავლობაში აღბეჭდა. „ადრინდელ მოდელებს, რომლებსაც მარსზე გრძელვადიანი კლიმატური ცვლილებების სიმულაციისთვის ვიყენებდით, სივრცითი რეზოლუცია აკლდათ. მეორეს მხრივ, მაღალი სივრცითი რეზოლუციის მქონე მოდელების გაშვება მხოლოდ შედარებით ხანმოკლე პერიოდებზე შეიძლებოდა“, — ამბობს Kite-ი. 

მისი გუნდის მოდელის მუშაობა 3.5 მილიარდი წლის წინ დაიწყო, როდესაც პლანეტა იმ პერიოდის დასაწყისში იყო, რომელსაც Kite-ი „მარილების ეპოქას“ უწოდებს. 

„მარსის ისტორიის ძალიან ადრეულ ეტაპზე, ალბათ 4 მილიარდი წლის წინ, პლანეტა საკმარისად თბილი იყო ტბებისა და მდინარეთა ქსელების არსებობისთვის“, — განუცხადა Kite-მა Ars-ს. „იყო ზღვები და ზოგიერთი მათგანი კასპიის ზღვის ზომის იყო, შესაძლოა, უფრო დიდიც. ეს სველი ადგილი იყო“. თუმცა, ეს სველი პერიოდი დიდხანს არ გაგრძელებულა. 

Kite-ის გუნდმა თავისი მოდელი იმის შესასწავლად გამოიყენა, თუ რა მოხდა, როდესაც პლანეტა გაცივდა და „მარილების ეპოქა“ დაიწყო. „თოვლის ნადნობმა უზარმაზარი მარილის ვაკეები შექმნა, რომლებიც დროთა განმავლობაში დაგროვდა და სქელ დანალექ ფენად გადაიქცა, რომელსაც როვერი Curiosity ამჟამად იკვლევს“, — თქვა Kite-მა. მაგრამ „მარილების ეპოქით“ მარსის ზედაპირზე თხევადი წყლის არსებობა არ დასრულებულა. 

წარმავალი სასიცოცხლო პირობები 

დაახლოებით 3.5 მილიარდი წლის წინ ლანდშაფტი მშრალი გახდა. „იყო ხანგრძლივი პერიოდები, როდესაც პლანეტა მთლიანად მშრალი იყო“, — თქვა Kite-მა. ამ მშრალ პერიოდებში მარსი თითქმის ისეთივე ცივი იყო, როგორიც დღესაა. მაგრამ დროდადრო, მარსის ზედაპირზე თხევადი წყლის მქონე მცირე უბნები ჩნდებოდა, ოაზისების მსგავსად. ეს იყო სტერილური პლანეტა წარმავალი, დროებითი სასიცოცხლო წერტილებით, სადაც წყალი თოვლის დნობის შედეგად ჩნდებოდა. 

მარსის ლანდშაფტის ევოლუციის ეს საკმაოდ მძიმე სურათი ართულებს კითხვას სიცოცხლის კვალის პოვნის შანსების შესახებ. 

„შეგიძლიათ, ჩაატაროთ აზრობრივი ექსპერიმენტი: აიღოთ დედამიწის ოკეანიდან ერთი ჭიქა წყალი და ჩაასხათ მარსის ერთ-ერთ ასეთ დროებით ტბაში“, — თქვა Kite-მა. „ამ ჭიქა წყალში არსებული ზოგიერთი მიკრობი ასეთ პირობებში თავს კარგად იგრძნობდა.“ მაგრამ უფრო დიდი კითხვაა, შეეძლო თუ არა სიცოცხლეს წარმოშობა (და არა უბრალოდ გადარჩენა) ძველ მარსზე. 

პასუხი, სამწუხაროდ, ალბათ უარყოფითია. მშრალი პერიოდები ძალიან გრძელი იყო, ხოლო ოაზისების სიცოცხლის ხანგრძლივობა გეოლოგიურად ხანმოკლე — დაახლოებით ასი ათასი წელი. „ვიტყოდი, რომ ეს პირობები საკმარისად მკაცრი იყო ნებისმიერი ზედაპირული სიცოცხლის გასანადგურებლად“, — თქვა Kite-მა. 

გზა აღმართზე 

Kite აღიარებს, რომ მისი გუნდის მოდელის საფუძველი Curiosity-ის მიერ შარპის მთაზე კარბონატული ქანების აღმოჩენა გახდა. „ამ მოდელის ყველაზე დიდი შეზღუდვა ის არის, რომ მონაცემების უმეტესობა, რომელსაც ის ეფუძნება, ერთი ადგილიდან და ერთი როვერიდან მოდის“, — აღიარა Kite-მა. თუ აღმოჩნდება, რომ შარპის მთა უჩვეულოდ მდიდარი იყო კარბონატებით და, შესაბამისად, არ წარმოადგენს მთლიან მარსს, მოდელი მის წარსულს ზუსტად ვერ აღწერს. 

საბოლოოდ, მოდელი დიდად ვერ გვაახლოებს პასუხთან მარსზე სიცოცხლის განვითარების შესაძლებლობის შესახებ. Kite ფიქრობს, რომ შანსები ჯერ კიდევ მცირეა, მაგრამ ნულზე ოდნავ მეტი. ის ვარაუდობს, რომ ერთადერთი ადგილი, სადაც სიცოცხლე მარსზე „მარილების ეპოქას“ გადაურჩებოდა, მიწისქვეშა წყლებია. პოტენციურ მიკრობებს შეეძლოთ იქ მშრალი პერიოდების გადატანა და ზედაპირზე ამოსვლა, რათა დროებითი სასიცოცხლო პირობების დროს ტბებში ეცხოვრათ. 

„ვფიქრობ, მარსიანული სიცოცხლისთვის კარს ბოლომდე ვერ დავხურავთ“, — თქვა Kite-მა. მისი აზრით, საჭიროა ძველ მარსიანულ ქანებში ბიოლოგიურად წარმოქმნილი მოლეკულების ძიება. „Curiosity-მ ცოტა ხნის წინ გრძელჯაჭვიანი ალკანები აღმოაჩინა. დედამიწაზე ვიტყოდით, რომ ეს მოლეკულა, სავარაუდოდ, სიცოცხლის მიერაა წარმოქმნილი, რაც დამაინტრიგებელია. მოუთმენლად ველი ასეთი ნიმუშების დედამიწაზე ჩამოტანას შემდგომი ანალიზისთვის.“ 

ITNEWS-ის მეგობარი ვებ-გვერდია ITJOBS.GE. ITJOBS.GE-ზე ორგანიზაციებს და ფიზიკურ პირებს, აქვთ უფლება განათავსონ როგორც ვაკანსიები, ტრენინგები და ივენთები ასევე კონკრეტული Tech დავალებები, რისთვისაც ეძებენ დეველოპერებს, დიზაინერებს, სეო სპეციალისტებს და ა.შ. ITJOBS.GE - იპოვე დასაქმების საუკეთესო შესაძლებლობები ან გამოაქვეყნე ვაკანსია / დავალება და მიაწვდინე ხმა სასურველ აუდიტორიას.