„მეცნიერება, რომელსაც ვერასდროს ვიხილავთ“ — გამოფენა აშშ-ში გაუქმებულ კვლევებს ეძღვნება

ვაშინგტონი — ერთი შეხედვით, ეს შეკრება აკადემიური კონფერენციის სტანდარტულ პოსტერ-სესიას ჰგავდა, სადაც მკვლევრები თავიანთი ნაშრომების ამსახველი დიდი დაფების გვერდით იდგნენ. თუმცა, ეს ყველაფერი კაპიტოლიუმზე, წარმომადგენელთა პალატის შენობაში ხდებოდა და მკვლევრები საუბრობდნენ არა იმ სამუშაოზე, რომელსაც ასრულებდნენ, არამედ იმაზე, რასაც ვეღარ ასრულებდნენ. ღონისძიებას, სახელწოდებით „ის, რასაც ვერასდროს გავიგებთ“, მიზნად ისახავდა იმ მეცნიერების კვლევების წარმოჩენას, რომელთა გრანტები ტრამპის ადმინისტრაციამ გააუქმა.

ამ გაუქმებების შესახებ არაერთი სასამართლო დავა მიმდინარეობს, სადაც ხაზგასმულია, რომ კვლევის მთელი კატეგორიებისთვის დაფინანსების შეწყვეტის გადაწყვეტილებებს აკლია მეცნიერული — ან თუნდაც რაციონალური — არგუმენტაცია. თუმცა, ამ ღონისძიებაზე აქცენტი ცალკეულ კვლევებზე გაკეთდა, რომლებიც ამ დიდი ბრძოლის მსხვერპლნი გახდნენ.

შეწყვეტილი გრანტების მცირე ნაწილის ნახვაც კი ნათელ წარმოდგენას ქმნის იმ ზიანზე, რომელსაც ეს შეზღუდვები აშშ-ის საზოგადოებას აყენებს და იმ პროცესის სრულ უგუნურობაზე, რომელიც ამ ზიანს იწვევს. „ასე მეცნიერება არ კეთდება“, — გვითხრა ერთ-ერთმა მკვლევარმა.

სამიზნე — მრავალფეროვნება და მეტი

მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი მეცნიერი მზად იყო ვინაობის გამხელისთვის, რამდენიმემ გვთხოვა, მათი სახელები არ გვეხსენებინა. ერთ-ერთმა მათგანმა აღნიშნა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ფედერალური მთავრობის მხრიდან შურისძიების არ ეშინოდა, ის რესპუბლიკელი გუბერნატორის მიერ მართულ შტატში მდებარე სახელმწიფო უნივერსიტეტში მუშაობდა და პრობლემები მაინც შეიძლებოდა შექმნოდა. ამის გამო, სტატიაში არცერთ მეცნიერს არ ვასახელებთ.

უმეტესობამ მხოლოდ ვარაუდი გამოთქვა, თუ რატომ შეწყდა მათი კვლევის დაფინანსება. რამდენიმე მათგანი მუშაობდა პროგრამებზე, რომლებიც მეცნიერებაში უმცირესობათა მონაწილეობის გაზრდას ისახავდა მიზნად და, შესაბამისად, „მრავალფეროვნების, თანასწორობისა და ინკლუზიურობის“ (DEI) პოლიტიკის სამიზნე გახდა. კიდევ ერთი მეცნიერი ჰარვარდიდან იყო; მისი კვლევა ახალი ტიპის მაცივარაგენტების შესახებ, სავარაუდოდ, იმიტომ გაუქმდა, რომ ჰარვარდმა საკმარისად მკაცრად არ იმოქმედა კამპუსში ანტისემიტიზმის წინააღმდეგ (თუმცა მთავრობამ უნივერსიტეტს სხვა, ანტისემიტიზმთან დაუკავშირებელი მოთხოვნებიც წაუყენა).

ბევრმა მკვლევარმა ივარაუდა, რომ დაფინანსება იმიტომ დაკარგეს, რომ გრანტის თავდაპირველი გაცემის დროს ფედერალური სააგენტოების უმეტესობა „მონაწილეობის გაფართოებას“ ითხოვდა, რამაც ისინი ახალი ადმინისტრაციის ანტი-DEI პოლიტიკის სამიზნედ აქცია.

გრანტების დიდი ნაწილი STEM განათლებას ეხებოდა. ერთი პროექტი მიზნად ისახავდა კვანტური მექანიკის სწავლების უკეთ ინტეგრირებას სკოლებსა და კოლეჯებში, რათა ეს მზარდად მნიშვნელოვანი თემა მხოლოდ ფიზიკოსთა მცირე ჯგუფისთვის არ ყოფილიყო ხელმისაწვდომი. მეორე პროექტი ინჟინრებსა და იმ საზოგადოებებს შორის კომუნიკაციის გაუმჯობესებას ემსახურებოდა, რომლებიც მათ მიერ შექმნილ პროდუქტებს გამოიყენებდნენ (მაგალითებად დასახელდა Google Glass და Segway).

რამდენიმე უნივერსიტეტის თანამშრომლობით შექმნილი იყო პროგრამა, რომელიც ყრუ სტუდენტებს მეცნიერებაში კარიერის დაგეგმვაში ეხმარებოდა. ამ პროექტმა სხვადასხვა წყაროდან რამდენიმე გრანტი მიიღო, მაგრამ ნაწილი მეცნიერების დივერსიფიკაციისკენ იყო მიმართული და ყველა მათგანი გაუქმდა.

პანდემია, დეზინფორმაცია და გაურკვევლობა

ზიანი მხოლოდ განათლებისა და მრავალფეროვნების საკითხებით არ შემოიფარგლება. მიუხედავად იმისა, რომ ადმინისტრაცია ხელისუფლებაში იყო პანდემიის დროს, რომელმაც მილიონზე მეტი ამერიკელის სიცოცხლე იმსხვერპლა, გადაწყდა, რომ პანდემიასთან დაკავშირებული კვლევები პრიორიტეტული აღარ არის. ამიტომ, პანდემიისთვის მზადყოფნის მთელი პროგრამა გაუქმდა. ღონისძიებაზე იმყოფებოდა ანტივირუსული მედიკამენტების აღმოჩენის პროგრამის (AViDD) ორი მკვლევარი. პროგრამა მიზნად ისახავდა ისეთი ვირუსული საფრთხეების საწინააღმდეგო წამლების შემუშავებას, როგორებიცაა კორონავირუსები, ებოლა, ზიკა და წითელა. იდეა იყო, შექმნილიყო მედიკამენტები, რომლებიც შეზღუდავდა ნებისმიერი ახალი ვირუსის გავრცელებას, სანამ ვაქცინები შეიქმნებოდა.

AViDD-ის ბიუჯეტი 1.2 მილიარდ დოლარს შეადგენდა, მოიცავდა ცხრა კვლევით ცენტრს და 90 ინსტიტუტის მეცნიერებს. თანხის დაახლოებით ნახევარი უკვე დახარჯული იყო 35 პოტენციური მედიკამენტის შემუშავებაზე, რომლებიც შვიდ სხვადასხვა ვირუსულ ოჯახს ებრძოდა. შემდეგ კი მთელი პროგრამის დაფინანსება შეწყდა, სანამ რომელიმე კანდიდატის კვლევა დასრულდებოდა — მკვლევრებმა ეს „ხიდის შუა გზაზე მიტოვებას“ შეადარეს.

კიდევ ერთი სამიზნე დეზინფორმაციის კვლევა გახდა. მცირე გუნდი, რომელშიც Reddit-ის მოდერატორიც შედიოდა, ავარჯიშებდა ხელოვნურ ინტელექტს, რათა მას აღმოეჩინა პოსტები, რომლებიც მოდერატორის ჩარევას საჭიროებდა. პროექტი იმ ეტაპზე იყო, როცა კომპანიას ეძებდნენ სისტემის რეალურ პირობებში შესამოწმებლად, ახლა კი ის განუსაზღვრელი ვადით შეჩერებულია.

ზოგ შემთხვევაში, გაუქმების მიზეზის დადგენა რთული იყო. ერთი გუნდი მუნიციპალურ ჩამდინარე წყლებში ანტიბიოტიკებისადმი რეზისტენტული გენების არსებობის დასადგენ მონაცემთა ბაზას ქმნიდა. გაურკვეველია, რატომ შეწყდა ეს დაფინანსება. იგივე გაურკვევლობაა არქტიკის ინფრასტრუქტურული პროექტების კვლევის შემთხვევაშიც. მკვლევრები ეჭვობენ, რომ მათი მცდელობა, ჩაერთოთ ადგილობრივი, მკვიდრი თემები, ადმინისტრაციის DEI ფილტრებში მოყვა, მაგრამ მათაც სტანდარტული შაბლონური წერილი მიიღეს.

მაშინაც კი, როცა მიზეზი აშკარა იყო, გადაწყვეტილება არანაკლებ აბსურდულად ჩანდა. ერთი გრანტი აფროამერიკელებში პროსტატის კიბოს კვლევას აფინანსებდა, რამაც, უდავოდ, მრავალფეროვნების განგაშის სიგნალი ჩართო. თუმცა, მკვლევარმა ხაზი გაუსვა, რომ გენეტიკის, გარემო ფაქტორებისა და პროფესიული რისკების რთული კომბინაციის გამო, პროსტატის კიბოს დიაგნოზი აფროამერიკელებში 76%-ით უფრო ხშირია და ისინი ამ დაავადებით ორჯერ უფრო ხშირად იღუპებიან, ვიდრე თეთრკანიანები. ამ ტიპის კვლევების შეჩერებით, აშშ, ფაქტობრივად, ამ უთანასწორობის შენარჩუნებას უწყობს ხელს, მიუხედავად ადმინისტრაციის რიტორიკისა რასობრივი უპირატესობების აღმოფხვრის შესახებ.

მეცნიერების კეთების შეუძლებლობა

მიუხედავად იმისა, რომ საინტერესო კვლევების დაკარგვა თავისთავად დიდი პრობლემაა, ბევრად უარესი გაურკვევლობაა. სასამართლო დავების შედეგად გაცემული დროებითი შემაკავებელი ორდერების წყალობით, ზოგიერთმა მეცნიერმა დაფინანსება დროებით დაიბრუნა. თუმცა, მათ არ აქვთ გარანტია, რომ სააპელაციო პროცესში ფული კვლავ არ გაქრება. ეს გაურკვევლობა შეუძლებელს ხდის გრძელვადიანი პროექტების დაგეგმვას ან თანამშრომლების აყვანას.

ყოველივე ამას ემატება ბოლო დროს მიღებულ ბიუჯეტში კვლევების მასიური შემცირება, რაც მომავალი ფისკალური წლიდან ბევრ სააგენტოს დააზარალებს. ღონისძიებას სახლის მეცნიერების კომიტეტის დემოკრატები მართავდნენ. ერთ-ერთმა მათგანმა, მერილენდის წარმომადგენელმა ეიპრილ მაკკლეინ დელანიმ, იმედის ნაპერწკალი გააჩინა: „ბევრი ჩვენგანი იბრძოლებს ამ შემცირებების ნაწილის უკან დასაბრუნებლად“. თუმცა, ამას დასჭირდება თანამშრომლობა რესპუბლიკელებთან, რომლებიც ამჟამად მეცნიერების დაფინანსების შემცირებას ემხრობიან.

ამ ეტაპზე მეცნიერებს მხოლოდ იმის იმედი აქვთ, რომ აშშ-ის სასამართლო სისტემა საბოლოოდ აღიარებს, რომ დაფინანსების შეწყვეტის გადაწყვეტილება კონგრესის დირექტივებს ეწინააღმდეგება. ამას კი, შესაძლოა, წლები დასჭირდეს.

ITNEWS-ის მეგობარი ვებ-გვერდია ITJOBS.GE. ITJOBS.GE-ზე ორგანიზაციებს და ფიზიკურ პირებს, აქვთ საშუალება განათავსონ როგორც ვაკანსიები, ტრენინგები და ივენთები ასევე კონკრეტული Tech დავალებები, რისთვისაც ეძებენ დეველოპერებს, დიზაინერებს, სეო სპეციალისტებს და ა.შ. ITJOBS.GE - იპოვე დასაქმების საუკეთესო შესაძლებლობები ან გამოაქვეყნე ვაკანსია / დავალება და მიაწვდინე ხმა სასურველ აუდიტორიას.