აშშ-ის საჰაერო მიმოსვლის მართვის სისტემა ჯერ კიდევ Windows 95-სა და დისკეტებზე მუშაობს

სააგენტო ათწლეულების სისტემის მოდერნიზაციისთვის კონტრაქტორებს ეძებს — პროექტი ოთხ წელიწადში უნდა დასრულდეს.

ოთხშაბათს, აშშ-ის ფედერალური საავიაციო ადმინისტრაციის (FAA) ხელმძღვანელის მოვალეობის შემსრულებელმა, Chris Rocheleau-მ, წარმომადგენელთა პალატის ასიგნებების კომიტეტს განუცხადა, რომ უწყება საჰაერო მიმოსვლის მართვის მოძველებული სისტემის ჩანაცვლებას გეგმავს. როგორც Tom's Hardware იუწყება, სისტემა დღემდე დისკეტებსა (floppy disk) და Windows 95-ზე მომუშავე კომპიუტერებს ეყრდნობა. სააგენტომ უკვე გამოაქვეყნა ინფორმაციის მოთხოვნის დოკუმენტი (RFI), რათა შეაგროვოს წინადადებები იმ კომპანიებისგან, რომლებიც ამ მასშტაბური ინფრასტრუქტურული განახლების პროექტის შესრულებას შეძლებენ.

„ჩვენი მიზანი სისტემის სრული ჩანაცვლებაა — აღარანაირი დისკეტები და ქაღალდის ჩანაწერები“, — განაცხადა Rocheleau-მ კომიტეტის სხდომაზე. ტრანსპორტის მდივანმა, Sean Duffy-მ, პროექტს „ბოლო ათწლეულების ყველაზე მნიშვნელოვანი ინფრასტრუქტურული პროექტი“ უწოდა და აღნიშნა, რომ ის პარტიულ შეთანხმებაზე მაღლა დგას.

აშშ-ის საჰაერო მიმოსვლის მართვის კოშკებისა და ცენტრების უმეტესობა დღეს ისეთი ტექნოლოგიით ოპერირებს, რომელიც თითქოს მე-20 საუკუნეშია გაყინული. ზოგიერთი დისპეტჩერი თვითმფრინავების გადაადგილების დასაფიქსირებლად ჯერ კიდევ ქაღალდის ზოლებს იყენებს, მონაცემები კი სისტემებს შორის დისკეტებით გადააქვს, ხოლო მათი კომპიუტერები Microsoft-ის 1995 წელს გამოშვებულ Windows 95-ზე მუშაობს.

როგორც Tom's Hardware აღნიშნავს, სისტემის მოდერნიზაციას ფართო მხარდაჭერა აქვს. NPR-თან საუბარში ილინოისის უნივერსიტეტის პროფესორი Sheldon Jacobson-ი, რომელიც ავიაციის რისკებს იკვლევს, ამბობს, რომ სისტემა ამ დრომდე აღსანიშნავად კარგად მუშაობს, თუმცა მისი განახლება მაინც კრიტიკულად მნიშვნელოვანია. საავიაციო ინდუსტრიის კოალიცია Modern Skies აქტიურად ლობირებს მართვის სისტემის განახლებას და ცოტა ხნის წინ მოძველებული ტექნოლოგიის შესახებ სარეკლამო რგოლიც გამოუშვა.

მართალია, ვინტაჟურმა სისტემამ საჰაერო მიმოსვლის მართვა, შესაძლოა, უნებლიეთ დაიცვა ისეთი მასშტაბური შეფერხებებისგან, როგორიც 2024 წელს CrowdStrike-ის ინციდენტმა გამოიწვია, მაგრამ სააგენტოს წარმომადგენლების თქმით, FAA-ის 138 სისტემიდან 51 მოძველებული ფუნქციონალისა და სათადარიგო ნაწილების დეფიციტის გამო არამდგრადია.

FAA ერთადერთი არ არის, ვინც დისკეტების ტექნოლოგიას ეჭიდება. სან-ფრანცისკოს მატარებლების მართვის სისტემა ჯერ კიდევ DOS-ზე მუშაობს, რომელიც 5.25-ინჩიანი დისკეტებიდან იტვირთება და ბიუჯეტის სიმწირის გამო მისი განახლება 2030 წლამდე მოსალოდნელი არ არის. ბოლო წლებში იაპონიაც აქტიურად ცდილობს იმ სამთავრობო ჩანაწერების სისტემების მოდერნიზაციას, რომლებიც დისკეტებს იყენებს.

თუ არ გაფუჭდა, არ შეეხო? (ან იქნებ უკვე გაფუჭებულია)

საჰაერო მიმოსვლის მართვის სისტემის მოდერნიზაცია კომპლექსური საინჟინრო გამოწვევაა, რომელიც სცდება უბრალოდ ახალი კომპიუტერების დამონტაჟებას. სტანდარტული IT განახლებებისგან განსხვავებით, ამ სისტემამ 24/7-ზე უწყვეტი ოპერირება უნდა შეინარჩუნოს, რადგან ობიექტების დროებით გათიშვამაც კი შეიძლება სერიოზული საფრთხე შეუქმნას ავიაციის უსაფრთხოებას.

ეს მოთხოვნა გამორიცხავს ტრადიციულ მიდგომას, როდესაც ძველი აპარატურა დაგეგმილი შეფერხების დროს ახლით იცვლება. ამასთან, ჩამნაცვლებელი სისტემა კიბერშეტევებისგან მაქსიმალურად დაცული უნდა იყოს. საჰაერო მიმოსვლის ინფრასტრუქტურაზე წარმატებული თავდასხმა გამოიწვევს ეროვნული საავიაციო ქსელების პარალიზებას, რაც დომინოს ეფექტით აისახება ტრანსპორტზე, კომერციასა და გადაუდებელი დახმარების სერვისებზე.

თუმცა, ყველა არ არის დარწმუნებული, რომ დაგეგმილი მასშტაბური განახლება სასურველ შედეგს მოიტანს. NPR-თან საუბარში საავიაციო ინდუსტრიის ანალიტიკოსი Robert W. Mann Jr. სკეპტიკურად აფასებს ახალი სისტემის რეალურად ამოქმედების პერსპექტივას. „ეს ერთი და იგივე მანტრაა ბოლო 30 წელია. მიეცით მეტი ფული, ისინი ააშენებენ ახალ სისტემას, რომელიც უკეთ იმუშავებს. ჩვენ ამას 30 წელზე მეტია ვაკეთებთ და შედეგიც იგივე გვაქვს“, — განაცხადა Mann-მა.

მიუხედავად ამისა, ბოლოდროინდელმა შეფერხებებმა მოძველებული სისტემის სისუსტეები დაადასტურა. 2023 წლის იანვარში FAA-ის Notice to Airmen (NOTAM) სისტემის გათიშვამ ქვეყნის მასშტაბით ყველა ფრენის ორ საათზე მეტი ხნით შეჩერება გამოიწვია. ექსპერტებმა მარცხის მიზეზად მოძველებული ინფრასტრუქტურა და მონაცემთა ბაზის დაზიანებული ფაილები დაასახელეს. როგორც CNN-ის წყაროები მაშინ იტყობინებოდნენ, ბიუჯეტის შეზღუდვების გამო საჭირო ტექნოლოგიური განახლებები არაერთხელ გადაიდო. სულ ცოტა ხნის წინ კი, ნიუარკის ლიბერთის საერთაშორისო აეროპორტში რადარებისა და კომუნიკაციის გათიშვამ ასობით რეისის გადადება და გაუქმება გამოიწვია, რისი ერთ-ერთი მიზეზიც დაზიანებული კაბელი გახდა.

ტრანსპორტის დეპარტამენტმა მოდერნიზაციის პროექტის დასასრულებლად ოთხწლიანი ვადა დააწესა, თუმცა ინდუსტრიის ექსპერტები ეჭვქვეშ აყენებენ ამ ვადის რეალურობას პროექტის მასშტაბისა და სირთულის გათვალისწინებით. NPR-ის ანგარიშის თანახმად, პროფესორი Jacobson-ი მიიჩნევს, რომ ადმინისტრაციის მიერ გამოცხადებული ვადები „ზედმეტად ოპტიმისტურია“, მით უმეტეს, როცა ჯერჯერობით უცნობია პროექტის ბიუჯეტი.

FAA-მ უკვე დააანონსა რამდენიმე „ინდუსტრიის დღე“ (Industry Days), სადაც კომპანიებს საშუალება ექნებათ, დეპარტამენტის წარმომადგენლებს საკუთარი ტექნოლოგიები და წინადადებები წარუდგინონ. ეს შესაძლებლობაა ტექნოლოგიური სექტორისთვის, საკუთარი წვლილი შეიტანოს კრიტიკულად მნიშვნელოვანი ინფრასტრუქტურის განახლებაში. თეთრ სახლს მოდერნიზაციის სავარაუდო ღირებულება ჯერ არ დაუსახელებია, თუმცა, ფინანსური გაურკვევლობის მიუხედავად, Duffy პროექტის გადაუდებელ აუცილებლობას უსვამს ხაზს: „ყველა ვთანხმდებით — ეს საკითხი პარტიულ დაპირისპირებაზე მაღლა დგას. ჩვენ ეს უნდა გავაკეთოთ“. ITNEWS-ის მეგობარი ვებ-გვერდია ITJOBS.GE. ITJOBS.GE-ზე ორგანიზაციებს და ფიზიკურ პირებს, აქვთ საშუალება განათავსონ როგორც ვაკანსიები, ტრენინგები და ივენთები ასევე კონკრეტული Tech დავალებები, რისთვისაც ეძებენ დეველოპერებს, დიზაინერებს, სეო სპეციალისტებს და ა.შ. ITJOBS.GE - იპოვე დასაქმების საუკეთესო შესაძლებლობები ან გამოაქვეყნე ვაკანსია / დავალება და მიაწვდინე ხმა სასურველ აუდიტორიას.