ფერმენტირებული ხორცი მატლებთან ერთად: ახალი შეხედულება ნეანდერტალელების დიეტაზე

მკვლევრები უძველეს დიეტებს აზოტის სტაბილური იზოტოპების თანაფარდობის შესწავლით აღადგენენ.

მეცნიერები დიდი ხანია თვლიდნენ, რომ ნეანდერტალელები ხორცის აქტიური მომხმარებლები იყვნენ. ნეანდერტალელთა ნაშთების ქიმიური ანალიზის საფუძველზე, ჩანდა, რომ ისინი იმდენივე ხორცს მიირთმევდნენ, რამდენიც უმაღლესი რიგის მტაცებლები, როგორიცაა ლომები და აფთრები. მაგრამ ჰომინინები — ესენი არიან ნეანდერტალელები, ჩვენი სახეობა და სხვა გადაშენებული ახლო ნათესავები — არ არიან სპეციალიზებული ხორცისმჭამელები. ისინი უფრო ყოვლისმჭამელები არიან და ბევრ მცენარეულ საკვებსაც მიირთმევენ.

ადამიანებს შეუძლიათ, ძალიან ხორცზე ორიენტირებული დიეტით იცხოვრონ, მაგრამ მათ უბრალოდ არ შეუძლიათ იმ მაღალი დონის ცილის ატანა, რასაც დიდი მტაცებლები უძლებენ. თუ ადამიანები დიდი ხნის განმავლობაში ბევრ ცილას მიიღებენ საკმარისი სხვა საკვები ნივთიერებების გარეშე, ამან შეიძლება გამოიწვიოს ცილოვანი მოწამვლა — მდგომარეობა, რომელიც ისტორიულად ცნობილია, როგორც „კურდღლის შიმშილი“.

მაშ, რა შეიძლება ხსნიდეს ნეანდერტალელთა ძვლებში აღმოჩენილ ქიმიურ კვალს, რომელიც, როგორც ჩანს, მიუთითებს, რომ ისინი ჯანმრთელად მიირთმევდნენ ტონობით ხორცს?

მე ანთროპოლოგი ვარ და ისეთ ელემენტებს, როგორიცაა აზოტი, ჩვენი უძველესი წინაპრების დიეტის შესასწავლად ვიყენებ. ახალი კვლევა, რომელიც მე და ჩემმა კოლეგებმა ჩავატარეთ, გვთავაზობს საიდუმლო ინგრედიენტს ნეანდერტალელთა დიეტაში, რომელმაც, შესაძლოა, ახსნას, თუ რა ხდებოდა: მატლები.

იზოტოპების თანაფარდობა ცხადყოფს, თუ რას ჭამდა ცხოველი

ცხოველების ძვლებში სხვადასხვა ელემენტის თანაფარდობამ შეიძლება ინფორმაცია მოგვცეს იმის შესახებ, თუ რას ჭამდნენ ისინი სიცოცხლეში. აზოტს ორი სტაბილური იზოტოპი აქვს: აზოტ-14 და უფრო მძიმე, ნაკლებად გავრცელებული აზოტ-15. მეცნიერები აზოტ-15-ისა და აზოტ-14-ის თანაფარდობას δ¹⁵N-ით აღნიშნავენ.

რაც უფრო მაღლა მიიწევთ კვებით ჯაჭვში, ორგანიზმებს შედარებით მეტი აზოტ-15 აქვთ. ხორცისმჭამელ ცხოველებს კვებით ჯაჭვში აზოტის ყველაზე მაღალი თანაფარდობა აქვთ.

აზოტის სტაბილური იზოტოპების თანაფარდობის ანალიზით, ჩვენ შეგვიძლია, აღვადგინოთ ნეანდერტალელებისა და ადრეული Homo sapiens-ების დიეტები. სხვადასხვა ადგილას აღმოჩენილი ნამარხები ერთსა და იმავე ამბავს მოგვითხრობს — ამ ჰომინინებს მაღალი δ¹⁵N მაჩვენებლები აქვთ, რაც მათ კვებითი ჯაჭვის სათავეში, ჰიპერკარნივორებთან ერთად, ათავსებს.

ჩვენ ვივარაუდეთ, რომ მატლები, შესაძლოა, გამდიდრებული აზოტ-15-ის განსხვავებული პოტენციური წყარო ყოფილიყო ნეანდერტალელთა დიეტაში. მატლები, რომლებიც ბუზის ლარვებია, შეიძლება ცხიმით მდიდარი საკვები წყარო იყოს.

ამ შესაძლებლობის შესასწავლად, ჩვენ გამოვიყენეთ მონაცემთა ბაზა, რომელიც თავდაპირველად სულ სხვა მიზნით შეიქმნა: სასამართლო ანთროპოლოგიის პროექტი. ჩვენ აღმოვაჩინეთ, რომ აზოტის სტაბილური იზოტოპების მაჩვენებლები მოკრძალებულად იზრდება, როდესაც კუნთოვანი ქსოვილი იშლება.

ეს ზრდა უფრო დრამატულია მატლებში, რომლებიც ლპობად ქსოვილზე იკვებებიან. მეცნიერების შეფასებით, პლეისტოცენის ბალახისმჭამელების δ¹⁵N მაჩვენებლები 0.9-დან 11.2 პრომილემდე მერყეობდა. მატლების მაჩვენებლები კი თითქმის ოთხჯერ მაღალია.

ჩვენი კვლევა ვარაუდობს, რომ გვიან პლეისტოცენის ჰომინინებში დაფიქსირებული მაღალი δ¹⁵N მაჩვენებლები, შესაძლოა, გაბერილი იყოს გამომშრალ, გაყინულ ან შენახულ ცხოველურ საკვებში არსებული, ¹⁵N-ით გამდიდრებული მატლების მთელი წლის განმავლობაში მოხმარებით.

კულტურული პრაქტიკები აყალიბებს დიეტას

2017 წელს, ჩემმა კოლაბორატორმა ჯონ სპეტმა ივარაუდა, რომ ნეანდერტალელებში მაღალი δ¹⁵N მაჩვენებლები დამპალი ან ლპობადი ხორცის მოხმარებით იყო გამოწვეული.

ტრადიციულად, მკვიდრი ხალხები თითქმის უნივერსალურად განიხილავდნენ საფუძვლიანად დაშლილ, მატლებით სავსე ცხოველურ საკვებს, როგორც ძალიან სასურველ საკვებს და არა შიმშილის რაციონს. სინამდვილეში, ბევრი ასეთი ხალხი რეგულარულად და ხშირად განზრახ აძლევდა ცხოველურ საკვებს დაშლის საშუალებას იმ დონემდე, რომ ის მატლებით იფარებოდა.

როდესაც ევროპელმა მკვლევრებმა მათ ჰკითხეს, როგორ უძლებდნენ გულისრევის მომგვრელ სუნს, ისინი უბრალოდ პასუხობდნენ: „ჩვენ სუნს არ ვჭამთ.“

ნეანდერტალელების კულტურული პრაქტიკები, შესაძლოა, მათი მაღალი δ¹⁵N მაჩვენებლების საიდუმლოს გასაღები იყოს. მაღალი δ¹⁵N მაჩვენებლები მატლებში გვეხმარება, ავხსნათ, თუ როგორ შეეძლოთ ნეანდერტალელებს, ხორცის გარდა, ბევრი სხვა ნოყიერი საკვებიც შეეტანათ რაციონში და მაინც ჰქონოდათ ისეთი δ¹⁵N მაჩვენებლები, როგორსაც ჰიპერკარნივორებში ვხედავთ.

თუმცა, ჯერ კიდევ რჩება კითხვები. რამდენი მატლის მოხმარება იქნებოდა საჭირო, რომ δ¹⁵N მაჩვენებლების ზრდა აიხსნას? როგორ იცვლება მატლების კვებითი ღირებულება საკვების შენახვის ხანგრძლივობასთან ერთად?

მელანი ბიზლი, პერდუს უნივერსიტეტის ანთროპოლოგიის ასისტენტ-პროფესორი. ეს სტატია ხელახლა ქვეყნდება The Conversation-იდან Creative Commons-ის ლიცენზიით.

ITNEWS-ის მეგობარი ვებ-გვერდია ITJOBS.GE. ITJOBS.GE-ზე ორგანიზაციებს და ფიზიკურ პირებს, აქვთ საშუალება განათავსონ როგორც ვაკანსები, ტრენინგები და ივენთები ასევე კონკრეტული Tech დავალებები, რისთვისაც ეძებენ დეველოპერებს, დიზაინერებს, სეო სპეციალისტებს და ა.შ. ITJOBS.GE - იპოვე დასაქმების საუკეთესო შესაძლებლობები ან გამოაქვეყნე ვაკანსია / დავალება და მიაწვდინე ხმა სასურველ აუდიტორიას.